Đào trứng để hộ tống rùa con về biển ở Côn Đảo

Côn Đảo có thể xem như một “xứ sở rùa” của Việt Nam khi lượng trứng rùa biển sinh ra tại đây chiếm 80% tổng số trên cả nước. Con số 80% có vẻ lớn nhưng tỷ lệ rùa sinh ra, sống sót và trở về biển chỉ là 0,1%. Với tình yêu biển và rùa, tôi đã nộp đơn ứng tuyển làm tình nguyện viên bảo vệ rùa biển năm nay của IUCN (Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế) tại vườn quốc gia Côn Đảo.

Con mẹ đẻ trứng vào thời điểm đêm xuống, thủy triều lên. Trước đó, chúng dành thời gian ban ngày “thám thính” để tìm một bãi an toàn. Nếu cảm thấy bất an, rùa mẹ sẽ quay về biển mà không để lại quả trứng nào. Các thống kê cho thấy rùa cái hay đẻ trứng ở những bãi như Bảy Cạnh, Hòn Cau, Hòn Tre hay Tài Lớn.

Những tình nguyện viên như tôi được chia ra các bãi để hỗ trợ nhân viên kiểm lâm thực hiện công tác bảo tồn, cứu hộ rùa biển khi cần thiết. Nếu muốn chứng kiến quá trình rùa đẻ, bạn nên tới Côn Đảo vào khoảng tháng 4-10 hàng năm. Mùa cao điểm là vào tháng 6-9.

Việc di dời ổ trứng là điều cần thiết để bảo vệ rùa biển vốn đã hiếm hoi. Trứng rùa nếu không được bảo vệ sẽ có khả năng bị loài khác ăn. Ngoài ra, những con rùa mẹ khác có thể bới đúng ổ trứng và làm hỏng chúng. Trứng rùa chịu va đập khá tốt nhưng có thể bị vỡ nếu có vật nhọn đâm trong quá trình bới ổ. Do đó, các tình nguyện viên đều phải đeo găng tay để giảm thiểu mọi rủi ro. Sau khi thu gom, trứng được cho vào rổ và đem về hồ ấp trứng.

Trứng nở thành rùa con sau 45-60 ngày tùy nhiệt độ. Trời nắng trứng sẽ nở nhanh hơn. Tới khoảng ngày 40, đội bảo tồn rùa biển sẽ dùng một chiếc sọt để úp ổ trứng. Chiếc sọt có tác dụng bảo vệ rùa mới nở không bị các loài khác ăn thịt, đồng thời kiểm soát tỷ lệ nở thành công của ổ trứng.

Rùa con có xu hướng đợi “anh em” nở hết rồi cùng trồi lên cát một lượt. Sau khi chúng đã lên hết, đội cứu hộ sẽ đếm và thống kê tỷ lệ nở thành công. Con số này thường vào khoảng 85%.

Mắt rùa con còn yếu nên chúng tôi phải thả rùa biển vào trước lúc mặt trời lên hoặc khi hoàng hôn vừa tắt. Thủy triều lên cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo rùa con không bị cua biển hay chim ăn. Khi thả rùa về biển, chúng tôi được hướng dẫn không dùng tay chạm, bốc trực tiếp bởi lớp dầu trên tay người có khả năng giảm ghi nhớ ban đầu của chúng. Việc cầm quá mạnh cũng dễ dẫn tới việc các bọc trắng dưới bụng, nơi chứa dinh dưỡng chúng sẽ dùng trong những ngày tiếp theo, bị vỡ.

Rùa được thả ở khoảng cách 2-3 m tính từ mép biển. Đây cũng là đoạn đường và thời gian để chúng ghi nhớ địa điểm sẽ quay lại khi trưởng thành.

Thống kê chỉ ra khoảng 40-50% tổng số rùa con nở ra có thể sống sót ra tới đại dương sau khi băng qua những bãi biển trống, vùng nước nông ven bờ – nơi có nhiều loài ăn thịt rình rập. Nếu sống sót ra tới đại dương, chúng sẽ dùng những chất dinh dưỡng dự trữ phía dưới bụng để bơi liên tục 2-5 ngày không ăn cho tới khi tìm thấy dòng chảy lớn.

Rùa con sẽ nương theo dòng chảy để di chuyển, tìm thức ăn. Chúng sẽ không trở về nơi được sinh ra trong khoảng 5-15 năm. Khi đã trưởng thành, chúng tìm về chốn cũ vào mùa sinh sản.