Nét nổi bật và độc đáo nhất trên trang phục nữ cổ truyền của người Dao Họ chính là chiếc yếm ngực. Đó cũng là điểm khác biệt trong trang phục của phụ nữ Dao Họ với phụ nữ các ngành Dao khác.
Yếm được thiết kế trang trí và làm đẹp bảo vệ phần trước ngực, thêu các hình hoa văn bằng chỉ màu trên nền vải trắng. Các họa tiết cầu kỳ, với hàng chục mẫu hoa văn như: Hoa văn hình học, hình vuông, hình chữ nhật, hình quả núi, hình cây, hình hoa…
Yếm được cắt may từ hai miếng vải riêng biệt, miếng vải hình vuông với kích thước 20 x 20cm dùng để làm thân yếm, một miếng vải khác nhỏ hơn cắt giống hình tam giác có cạnh dài 20cm, góc nhọn của miếng vải đem gập lại và khâu mép. Sau khi thêu xong các họa tiết hoa văn trên vải mới đem khâu ghép hai miếng vải này lại thành cái yếm hoàn chỉnh.
Người Dao Họ thường thêu hoa văn phần trên của yếm trước sau đó mới tiến hành thêu đến thân yếm. Hàng trên cùng có đính 3 hạt bạc giống hình đầu mũi tên, bên trong chạm nhiều hình tròn nhỏ. Dưới hàng bạc đính thêm 3 bông hoa tám cánh bằng bạc, giữa bông hoa chạm nổi một hình tròn tượng trưng là nhụy hoa. Tiếp theo bên dưới thêu một hình ngôi sao 8 cánh là điểm nhấn và là họa tiết chủ đạo trên miếng vải. Bên trong các cánh ngôi sao thêu hình bông hoa bốn cánh cách đều nhau.
Chỉ dùng để thêu là loại chỉ sợi nhỏ màu xanh và màu tím. Phía bên trái và bên phải của hình ngôi sao là những đường thêu hình dích dắc lồng ghép vào nhau. Khi thực hiện người ta sẽ thêu những đường dích dắc màu đen trước sau đó mới dùng chỉ màu tím thêu xen kẽ vào các đường thêu màu đen tạo thành những đường thêu trông rất đẹp mắt.
Miếng vải thứ hai để thêu yếm hình chữ nhật có kích thước 30 x 40cm. Ở chính giữa miếng vải thêu trang trí một hình nhỏ hơn (10 x 25cm) dọc theo chiều vải. Bên trong hình chữ nhật ở hai cạnh dài thêu đường sóng với hai đường chỉ nhỏ thêu màu khác nhau thường là màu đen và màu xanh. Bên trong đường sóng lại thêu 26 hoa văn hình răng cưa sắp xếp đối xứng nhau. Trên nền vải trắng thường sử dụng chỉ len to màu đen để làm nổi bật các đường hoa văn và khi thêu hoàn tất sẽ thấy một mảng màu đen và những chỗ trống có màu trắng là nền màu của vải sẽ thành hình hoa văn mà người thêu muốn thể hiện ra.
Trên nền vải trắng, bên cạnh mẫu hoa văn hình chữ nhật, người Dao Họ còn thêu ở mỗi bên hình chữ nhật một ngôi sao 8 cánh, các cánh ngôi sao thêu màu chỉ là màu xanh dương và màu tím. Tiếp theo bên dưới cạnh đường mép của yếm cũng được trang trí thêm một số hoa 8 cánh. Thêu xong mảnh thứ hai, người ta dùng chỉ trắng cùng màu với màu vải để khâu ghép nối hai mảnh của yếm lại với nhau.
Người Dao Họ thường mặc yếm thay áo lót và khoác áo vải đen chàm ở bên ngoài nhưng không cài cúc nhằm để lộ những hoa văn trên yếm ra ngoài. Nếu như trang phục phụ nữ Dao Đỏ thu hút ánh nhìn bằng màu đỏ rực rỡ thì trang phục phụ nữ Dao Họ lại riêng biệt và đặc sắc ở chiếc yếm trắng, nổi bật trên nền trang phục chàm. Chỉ duy nhất chiếc yếm của họ là bộ phận được thêu, kết hợp hoa văn, đường chỉ màu cầu kỳ tạo điểm nhấn khác biệt đồng thời là nơi hội tụ sự sáng tạo về nghệ thuật trang trí trang phục của người phụ nữ Dao Họ ở Lào Cai./.
Nguồn: Vietnamtourism.gov.vn
