Ở mỗi làng quê thường có rất nhiều ao, hồ, đầm, phá, sông, ngòi, mương, máng và đó chính là những nơi mà trẻ con thường tụ tập để tắm, bơi lội mỗi khi hè tới. Ở thành phố, thị xã thì còn có bể bơi, chứ ở quê thì chỉ có những chốn chứa nước nôi ấy mới làm cho bọn trẻ thỏa chí vẫy vùng để xua đi cái oi nồng nóng bức.
Quê tôi không gần sông, cũng chẳng có đầm, phá, hồ lớn… mà chỉ có những cái ao làng. Theo như các bậc cao niên kể lại thì làng tôi vốn là vùng đất trũng nên khi lập làng, lập ấp, các thế hệ cha ông đã phải đào nhiều ao để lấy đất vực lên nền mà xây nhà, dựng cửa, kiến thiết đường dân sinh, các công trình phúc lợi công cộng… Chính vì lẽ đó nên đã hình thành rất nhiều ao với kích cỡ lớn, nhỏ khác nhau. Hầu như xóm nào cũng phải có dăm ba cái ao. Ao thường là sở hữu chung của làng, của xã, của xóm, dùng làm nơi các hộ sống ở xung quanh thả bèo hoa dâu, bèo Nhật Bản làm thức ăn chăn nuôi lợn. Cũng có hộ lại sở hữu ao riêng ngay tại mảnh đất nhà mình. Tuy nhiên, với những cái ao riêng đó thì chúng không được to, rộng bằng ao của xóm, của làng, mà chỉ cỡ một, vài trăm mét vuông là cùng.
Ao quê không chỉ nhiều tiện ích về kinh tế mà còn được ví như “con mắt của làng”, những “lá phổi xanh” điều hòa dưỡng khí cho môi trường sống của cư dân.
Với những đứa trẻ quê, như đã nói, thì ao quê chính là chốn thích thú để chúng tắm mát mỗi khi hè tới. Tuổi thơ tôi cũng có những năm tháng được đắm mình trong làn nước mát nơi ao Đình ngay đầu xóm. Ao Đình rộng lắm, rộng dễ đến vài mẫu mà đứng từ bờ bên này, chúng tôi chơi trò thi ném mảnh ngói xem ai ném xa nhất cũng không thể tới được bờ bên kia. Ao này chỉ được phép thả bèo một nửa và nửa còn lại bỏ trống cho cá có chỗ thở, vì vậy, bọn trẻ trong xóm trưa hè nào cũng nhào ra ao chọn chỗ nước thoáng, không có bèo đó để tắm, để bơi ì ùm. Một chiếc cầu ao 6 bậc gạch rộng hơn 5m được xây kiên cố để mọi người mang đồ ra rửa, mang quần áo, chăn, chiếu ra để giặt giũ. Ao khá sâu nhưng từ cầu ao ra thoai thoải, nên nếu đứa nào không biết bơi hoặc chưa bơi thạo có thể chỉ tắm men ven bờ mà không sợ chết đuối. Thế nhưng, thường là trẻ quê đứa nào cũng nhanh chóng biết bơi giỏi qua vài bữa tập theo nhau. Vì vậy mà tại cái ao Đình ấy, suốt những năm tháng tuổi thơ, tôi chưa từng phải chứng kiến một vụ chết đuối thương tâm nào cả. Tôi là đứa trẻ khá tinh nghịch, hiếu động nên chỉ theo mấy anh hàng xóm đi ra ao bơi có 3 bữa mà đã bơi thạo.
Năm vào cấp ba phải xa nhà và trọ học tại trường huyện xa xôi, mỗi tuần chỉ được về nhà ngày cuối tuần thôi, nhưng tôi vẫn không từ bỏ thú tắm ao mùa hè. Biết tôi về là mấy đứa bạn cùng trang lứa lại í ới gọi tôi ra ao Đình bơi buổi trưa. Tôi thích lắm vì cả tuần mới được hòa mình trong làn nước ao quê trong xanh, mát rượi cùng bè bạn xóm giềng nên vùng vẫy có khi tới vài tiếng đồng hồ. Có hôm, cả bọn còn vừa tắm, vừa mò ốc mang về luộc ăn với nhau, bởi ao làng rất nhiều ốc, chỉ mò một lúc có khi được tới lưng cái rổ con… Món ốc luộc dẫu thiếu gừng, thiếu sả, thiếu một số gia vị trong món nước chấm ốc vậy mà vẫn ngon tuyệt…
Ký ức tuổi thơ đã trở thành hoài niệm xa xăm trong tôi, nhưng hình ảnh của những chiếc ao quê, nhất là ao Đình đầu xóm nơi tôi sinh ra và lớn lên luôn hằn sâu biết bao kỷ niệm đẹp đẽ của những buổi trưa hè oi ả tắm táp, bơi lội thỏa thích. Chẳng riêng gì ao Đình, mà hết thảy những “con mắt của làng” đều đã không còn do đà đô thị hóa, người ta lấp đi hết để xây nhà, dựng cửa, để bán, để chia chác. Nhìn làng quê đổi mới với vóc dáng hiện đại, giàu có mà lòng tôi ít nhiều chộn rộn niềm vui, song cũng ẩn hiện chút buồn vì ký ức tuổi thơ về ao làng đã bị chôn vùi và chẳng bao giờ có thể tìm lại được nữa…
Nguồn: Vietnamtourism.gov.vn
