Với tình yêu vô bờ dành cho dân ca Quan họ, hơn ba thập kỷ thành lập và hoạt động, những thành viên của CLB Quan họ Yên Mẫn (phường Kinh Bắc, thành phố Bắc Ninh) không ngừng học tập, giữ gìn, bảo tồn, diễn xướng và truyền dạy những làn điệu dân ca Quan họ lời cổ cho nhiều thế hệ trong và ngoài tỉnh.

Đã thành nếp sinh hoạt từ bao năm qua, cứ mỗi tối thứ 2, 6 hàng tuần, những liền anh, liền chị của CLB Quan họ Yên Mẫn lại tụ họp trong không gian đình làng Yên Mẫn để gặp gỡ, giao lưu, ca cho nhau nghe những bài Quan họ cổ  như …. Chủ nhiệm CLB Quan họ Yên Mẫn Nguyễn Tiến Dũng dù đã ở tuổi xưa nay hiếm, nhưng sức khoẻ, trí tuệ và đặc biệt tình yêu với quan họ của ông vẫn phơi phới đong đầy. Ông nhớ lại: “ Yên Mẫn là một trong 49 làng Quan họ gốc vùng Kinh Bắc. Các thế hệ người làng Yên nối tiếp truyền dạy, gìn giữ bí quyết nghề chơi với nhiều nghệ nhân Quan họ gạo cội, nổi tiếng. Nơi đây có những nét độc đáo riêng về lối chơi, phong cách đối đáp, tạo nên nét đặc trưng của Quan họ làng Yên. Với mong muốn gìn giữ và phát triển những tinh hoa của nghề chơi Quan họ, năm 1991, CLB Quan họ Yên Mẫn được thành lập do nghệ nhân Nguyễn Văn Quyển làm Chủ nhiệm đầu tiên và tôi là người kế nhiệm. Từ đó đến nay, CLB vừa sinh hoạt, vừa truyền dạy, cứ thế tình yêu Quan họ dần lan toả, thấm đẫm trong mỗi thành viên”.

Một buổi sinh hoạt của CLB Quan họ Yên Mẫn

Hiện nay, CLB Quan họ Yên Mẫn có khoảng 40 thành viên, người ít tuổi nhất khoảng hơn 50 và người nhiều tuổi nhất cũng đã 80 tuổi. Mặc dù ở nhiều lứa tuổi khác nhau, mỗi người đều có những công việc và những lo toan riêng, nhưng dường như khi đến với CLB Quan họ để sinh hoạt, bao bộn bề cuộc sống đều gác lại, để mỗi người dành vẹn tròn tình yêu cho những câu ca. Liền chị Nguyễn Thị Nga chia sẻ: “Tham gia sinh hoạt tại CLB Quan họ Yên Mẫn được gần chục năm, tôi cảm thấy nơi đây như gia đình thứ 2 của mình. Ở đây, mỗi buổi gặp gỡ, sinh hoạt, ngoài việc hát cho nhau nghe, hướng dẫn nhau những bài Quan họ cổ sao cho đúng cách hát, cách “chơi”, luật hát…mà còn chia sẻ với nhau những vui buồn trong công việc, cuộc sống. Cái được lớn nhất đó chính là sự trẻ trung và một đời sống tinh thần phong phú, vui khỏe.” Còn liền chị Hán Thị Minh Hậu tâm sự: “Không biết Quan họ đã ngấm vào mình từ khi nào. Bằng hình thức học truyền miệng và đi biểu diễn, tôi đã tiếp nhận, lưu giữ được những điều hay, nét đẹp của Quan họ. Những kiến thức, kinh nghiệm được tích luỹ qua những năm tháng miệt mài gắn bó với CLB cũng là những “tài sản” quý giá tôi có được để tiếp tục trao truyền cho những thế hệ sau”.

Nhiều thành viên trong CLB Quan họ Yên Mẫn cho rằng, việc CLB phát triển và thu hút thành viên tham gia phần nhiều cũng bởi có người “thuyền trưởng” tận tâm và nhiệt tình như anh hai Dũng. Đảm nhiệm vị trí chủ nhiệm CLB, ngoài tập hợp, truyền dạy cho các thành viên, ông còn dày công ghi chép, sưu tầm và tự biên soạn giáo trình với hơn 300 bài Quan họ để phổ biến, truyền dạy. Khi chưa có máy tính, ông thường viết tay, đánh dấu ngắt nghỉ để người học dễ nhớ. Sau này, những tài liệu ấy được đánh máy thành quyển để phát cho các thành viên và bất cứ ai yêu, muốn tìm hiểu và học hát Quan họ. Hiện nay, các thành viên trong CLB đều nắm bắt được ý nghĩa của bài và hát được hơn 150 câu Quan họ cổ. Hàng năm, CLB đều tổ chức các hoạt động giao lưu với các CLB Quan họ trong tỉnh như CLB Quan họ khu Y Na (phường Kinh Bắc), CLB Quan họ Thị Cầu… tích cực tham gia các liên hoan, hội thi, hội diễn các cấp, địa phương… Dù chẳng giàu có, nhưng với tình yêu dành cho Quan họ, mỗi thành viên đều sẵn sàng bỏ những đồng lương hưu ít ỏi hay chút lãi mọn từ những buổi chợ để mua sắm đồ dùng, trang phục, mỹ phẩm trong các hoạt động biểu diễn, giao lưu, đón bạn…

Dù ở nhiều lứa tuổi, công việc khác nhau nhưng các thành viên trong CLB Quan họ Yên Mẫn luôn có một tình yêu chung với dân ca Quan họ

Bên cạnh sinh hoạt nội bộ, các thành viên của CLB Quan họ Yên Mẫn còn tích cực tham gia các hoạt động truyền dạy tại cho các CLB khác tại nhiều địa phương trong và ngoài tỉnh. Điển hình như chủ nhiệm CLB Nguyễn Tiến Dũng có 30 năm thâm niên trong nghề chơi Quan họ, chẳng những dìu dắt CLB từng bước phát triển, ông còn từng đạp xe đến khắp xóm làng trong tỉnh để phổ biến, truyền dạy Quan họ miễn phí cho mọi người. Nhiều người trong số đó hiện làm Chủ nhiệm, Phó Chủ nhiệm các CLB Quan họ; hay như liền chị Hán Thị Minh Hậu, Phó Chủ nhiệm CLB Quan họ Yên Mẫn được các CLB Quan họ của các địa phương như CLB Quan họ thôn Mai Thượng (thị xã Việt Yên, Bắc Giang) CLB Quan họ thôn Thiểm Xuyên (xã Thụy Hòa, huyện Yên Phong)… mời đến để truyền dạy quan họ. Ngoài ra, các thành viên trong CLB cũng bỏ tiền túi đóng góp kinh phí in tài liệu, mua sắm cơ sở vật chất và tổ chức các lớp truyền dạy Quan họ cho các cháu thiếu nhi vào dịp hè.

Trải qua thăng trầm của cuộc sống, có lẽ hơn ai hết, những người cao tuổi hiểu rõ giá trị của văn hóa truyền thống mà bản thân họ là đối tượng chính nắm giữ giá trị này. Cùng với đam mê và trách nhiệm, những thành viên của CLB Quan họ Yên Mẫn dù đã luống tuổi vẫn đang lặng lẽ, miệt mài tham gia, góp phần vào gìn giữ, phát huy các di sản văn hóa phi vật thể của quốc gia, dân tộc.

N.Hoa

Nguồn: Dulichvn