Làng nghề dệt Cổ Chất nằm ven dòng sông Ninh, xã Phương Đình, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định. Nơi đây nổi tiếng với nghề trồng dâu nuôi tằm, ươm tơ, dệt lụa lâu đời.
Từ thành phố Nam Định theo quốc lộ 21 hoặc xuôi theo dòng sông Hồng khoảng 20 km về phía Đông nam du khách sẽ đến được với làng Cổ Chất.
Nhân lực chủ yếu ở đây là phụ nữ.
Người già và trẻ em cũng tham gia, nhưng làm những việc nhẹ nhàng hơn như phân loại kén và nhộng.
Trong những xưởng kéo tơ, các bà các chị miệt mài làm việc trong màn khói bốc nghi ngút từ nồi nước luộc kén.
Kén tằm trưởng thành trong khoảng thời gian từ 20 đến 25 ngày sẽ được đem đi kéo sợi.
Kén tằm cho vào nồi được khỏa liên tục thi nhau nhảy lên bàn kéo sợi. Sợi tơ chui qua một lỗ nhỏ rồi cuốn mình vào guồng quay.
Sợi tơ được quấn thành từng bó, phơi dưới nắng, sau khi khô sẽ được các lái buôn khắp nơi đến lấy.
Sản phẩm tơ làng Cổ Chất vốn nổi tiếng khắp nơi bởi chất lượng tốt. Tuy nhiên, ngày nay làng nghề đã bị mai một đi nhiều, chỉ còn một số ít hộ còn giữ được quy trình chế biến thủ công.
Đến thăm làng nghề, du khách không chỉ được tận mắt nhìn những người thợ thủ công ươm tơ, kéo kén, dệt lụa trên những khung cửi gỗ thô sơ mà còn được tận hưởng không gian thanh bình của cảnh vật và con người nơi đây.
Lê Thương
Ảnh: Nguyễn Quốc Sơn