Khu di tích Tiên Điền, nơi Nguyễn Du viết truyện Kiều đã trở thành một địa chỉ du lịch văn hóa hấp dẫn hàng năm tiếp đón hàng ngàn lượt khách đến tham quan, nghiên cứu để được sống lại trong không khí hào hùng, thi vị, đậm đà bản sắc văn hóa Hà Tĩnh.
Khu lăng mộ Đại thi hào Nguyễn Du đặt tại cánh đồng Cùng
Khu lăng mộ Đại thi hào Nguyễn Du đặt tại cánh đồng Cùng – See more at: http://cinet.vn/ArticleDetail.aspx?articleid=25781&sitepageid=567#sthash.TCo29zCh.dpuf
Nguyễn Du (1765 – 1820) tên tự là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên, nguyên quán tại làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, phủ Đức Quang, trấn Nghệ An (nay thuộc tỉnh Hà Tĩnh) nhưng sinh ra và lớn lên tại Thăng Long (Hà Nội ngày nay). Cha của cụ là Hoàng giáp Nguyễn Nghiễm và mẹ là Trần Thị Tần làng Hoa Thiền, huyện Đông Ngạn, xứ Kinh Bắc (nay là tỉnh Bắc Ninh).
Từ nhỏ Nguyễn Du đã được tiếp thu sâu sắc tinh hoa văn hoá của cả ba vùng: Xứ Nghệ – Thăng Long và Kinh Bắc. Chính vì thế, Nguyễn Du lớn lên trở thành người học rộng, tài cao, tinh thông cả Phật học và sành các môn thi, họa. Tác phẩm Truyện Kiều là một minh chứng rất rõ về Nguyễn Du. Đây là sự đóng góp rất lớn vào kho tàng văn học Việt Nam.
Khu di tích Đại thi hào Nguyễn Du là một quần thể công trình kiến trúc thờ tự của dòng họ Nguyễn sinh sống ở Tiên Điền đã trải qua 400 năm lịch sử, được chia thành 6 khu vực chính đó là: đền thờ cụ Nguyễn Nghiễm, đền thờ cụ Nguyễn Trọng, 2 ngôi nhà Tư văn, Khu mộ Đại thi hào Nguyễn Du, Bảo tàng Nguyễn Du và Nhà thờ Nguyễn Du.
Những di sản văn hóa trong Khu di tích còn được bảo tồn có giá trị đặc biệt về lịch sử, văn hóa, khoa học… giúp chúng ta tìm hiểu về nguồn gốc, quá trình hình thành, phát triển, truyền thống văn hóa, khoa bảng… của dòng họ Nguyễn ở Tiên Điền cũng như việc nhìn nhận về cuộc đời, sự nghiệp, những đóng góp của Đại thi hào Nguyễn Du và dòng họ Nguyễn ở Tiên Điền cho nền văn học Việt Nam.
Đây cũng là nguồn tư liệu đáng tin cậy để tìm hiểu về tín ngưỡng, phong tục tập quán, đời sống văn hóa tinh thần của làng quê Tiên Điền nói riêng, văn hóa làng xã Việt Nam nói chung trong sự phát triển của lịch sử dân tộc.
Nhà thờ Nguyễn Du được xây dựng năm 1825 ngay trên chính mảnh vườn nhà cụ. Bên trong nhà là bàn thờ xây bằng vôi cát, bên trên có treo bức hoành phi đề 4 chữ “ Hồng sơn thế phả” do Hoàng Phù Phái, tước trung hiếu đại phu đời nhà Thanh tặng vào năm thứ 55 Càn Long cùng bài vị bài vị bằng đá có khắc dòng chữ “ Thanh Hiên Nguyễn Tiên Sinh”. Sinh thời Nguyễn Du dùng tên chữ là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên, trong sư nghiệp sáng tác, Nguyên Du có tập thơ Thanh Hiên thi tập nổi tiếng.
Nhà thờ được xây theo kiến trúc kiểu chữ Đinh có thượng điện, hạ điện không liền nhau. Qua thời gian, nhà thờ bị hư hại một số hạng mục, đến năm 1956 được tu sửa phục hồi hiện trạng.
Tiếp theo nhà thờ Nguyễn Du là đến bảo tàng nguyễn Du – nơi trưng bày nhiều tài liệu, hiện vật gốc quý liên quan trực tiếp đến cuộc đời và sự nghiệp của đại thi hào Nguyễn Du. Hiện nay, đây là khu vực trưng bày gần 1.000 tài liệu, hiện vật, tiêu biểu như nghiên bút của Nguyễn Du, bản Kiều in từ bản khắc năm 1866, cuốn Truyện Kiều viết theo lối thư pháp (độc bản), thư pháp Truyện Kiều dài nhất Việt Nam (độc bản), bộ sưu tập Truyện Kiều xuất bản bằng các thứ tiếng, sưu tập sách viết về Nguyễn Du…
Cũng nằm trong quần thể Di tích đó là Đền thờ và mộ Xuân Quận công Nguyễn Nghiễm (thân phụ Đại thi hào Nguyễn Du). Đền thờ được đặt ở thôn Minh Quang với tổng diện tích khoảng 682m2 với phong cách kiến trúc thời hậu Lê.
Khu nhà tư văn 1 và 2 của dòng họ Nguyễn là không gian bình thơ của người Tiên Điền từ xưa mỗi khi đến dịp lễ, Tết. Năm 1790 nhà tư văn bị cháy, người trong họ Nguyễn và quan viên trong huyện cung tiến dựng lại.
Nhằm tôn vinh các giá trị văn hóa mà Đại thi hào Nguyễn Du cùng dòng họ Nguyễn Tiên Điền đã để lại cho quê hương, dân tộc và văn hóa thế giới, hàng năm tại Khu di tích thường tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, như: Kỷ niệm năm sinh, năm mất của Đại thi hào; tổ chức các cuộc bình thơ, bình Kiều, diễn Kiều; tọa đàm văn chương; trao đổi về điển tích Truyện Kiều; sinh hoạt Câu lạc bộ Thơ và Ngày thơ Việt Nam…
Tháng 12 năm 1964, Hội đồng Hoà Bình thế giới đã Khuyến nghị lấy năm 1965 là năm Kỷ niệm 200 năm ngày sinh Nguyễn Du trên toàn thế giới (cùng với 8 danh nhân khác đã có công đóng góp lớn cho nền văn hoá nhân loại). Ngày 27/9/2012, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xếp hạng Khu di tích Đại thi hào Nguyễn Du thuộc xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh là Di tích quốc gia đặc biệt.
Nguồn: Vietnamtourism.gov.vn
