Là địa phương có bề dày lịch sử, văn hoá, có nhiều phong cảnh được thiên nhiên ưu đãi, chính vì thế, bản sắc văn hoá dân tộc tại huyện Tiên Yên có nét đặc trưng riêng, khá đa dạng. Để phát triển du lịch bền vững cho địa phương, các cấp uỷ, chính quyền huyện luôn coi công tác bảo tồn di sản văn hoá vật thể và phi vật thể là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu.

Thi thêu thổ cẩm của đồng bào dân tộc Dao tại Lễ hội Văn hoá, thể thao dân tộc Dao năm 2017. Ảnh: XUÂN THAO (CTV)

Theo bà Nguyễn Thị Thanh Thuỷ, Trưởng Phòng Văn hoá – Thông tin huyện Tiên Yên, thời điểm trước năm 2011, một số cấp uỷ, chính quyền cơ sở của huyện chưa nhận thức hết vai trò, vị trí, tầm quan trọng của văn hoá đối với các lĩnh vực của đời sống xã hội, nên chưa quan tâm, đầu tư khai thác các nguồn lực cho bảo tồn di sản văn hoá. Giữ gìn bản sắc văn hoá các dân tộc cũng chưa trở thành phong trào trong nhân dân. Một bộ phận lớp trẻ chưa ý thức được trách nhiệm của mình trong việc giữ gìn bản sắc văn hoá của dân tộc, ngại tham gia các hoạt động cộng đồng, chưa chịu khó học tập, ngại mặc trang phục của dân tộc. Công tác quy hoạch, lập hồ sơ khoa học đề nghị xếp hạng các di tích và danh thắng còn gặp nhiều khó khăn. Ngân sách đầu tư cho công tác bảo tồn và phát triển văn hoá còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. Về di sản văn hoá phi vật thể, phong tục tập quán của các dân tộc, mặc dù đã được huyện quan tâm gìn giữ và phát huy, tuy nhiên, còn có một số nội dung có nguy cơ bị mai một. Chính vì thế, việc phát huy hiệu quả phát triển du lịch từ bảo tồn văn hoá tại địa phương còn nhiều hạn chế.

Nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng của công tác bảo tồn di sản văn hoá trong phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt là phát triển du lịch, những năm gần đây, các cấp uỷ và chính quyền huyện luôn quan tâm tu bổ, tôn tạo các di tích lịch sử, văn hoá; tổ chức khảo sát, tiếp xúc với các nghệ nhân, già làng, trưởng bản ghi chép tư liệu; phục dựng lễ hội. Đối với việc bảo tồn di sản văn hoá phi vật thể, huyện chỉ đạo thành lập các câu lạc bộ (CLB) nghệ thuật dân gian của các dân tộc thiểu số. Trong những năm qua, huyện đã thành lập được 9 CLB dân ca dân tộc thiểu số mang bản sắc văn hoá dân tộc (3 CLB hát then tại các xã Hà Lâu, Điền Xá, Phong Dụ; 2 CLB hát Soóng cọ tại các xã Đại Thành, Đại Dực; 3 CLB hát đối dân tộc Dao tại các xã Đông Ngũ, Yên Than, Hải Lạng; CLB văn nghệ dân gian các dân tộc thiểu số tại Trường PTDT Nội trú THCS&THPT Tiên Yên). Các CLB này được huyện hỗ trợ đầu tư về nhạc cụ, trang phục biểu diễn. Các CLB duy trì hoạt động thường xuyên, hiệu quả trong các buổi sinh hoạt văn hoá văn nghệ thôn, xã, các lễ hội truyền thống và tham gia một số chương trình của huyện, tỉnh tổ chức.

Các lễ hội truyền thống, trò chơi dân gian, phong tục… được nghiên cứu, sưu tầm, khôi phục qua những lễ hội đặc sắc của các dân tộc, đảm bảo yếu tố gốc của lễ hội truyền thống, thu hút đông đảo bà con nhân dân tham gia như: Lễ hội lồng tồng của dân tộc Tày (năm 2013, năm 2015), lễ hội cấp sắc của đồng bào Dao (từ năm 2012 đến nay), lễ hội cầu mùa của dân tộc Sán Chỉ (từ năm 2006 đến nay), lễ hội đua thuyền truyền thống của xã Đồng Rui, lễ đại phan của dân tộc Sán Dìu…

Đối với việc bảo tồn di tích lịch sử, văn hoá, danh thắng, huyện cũng đạt được những kết quả nhất định. Đến nay, huyện có 4 di tích lịch sử, văn hoá xếp hạng cấp tỉnh, 17 di tích nằm trong danh mục quản lý của UBND tỉnh. Công tác đầu tư, tôn tạo di tích được thực hiện với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, nên đã huy động được sự đóng góp hàng trăm triệu đồng và hàng nghìn ngày công lao động của nhân dân để trùng tu, làm cho các di tích khang trang sạch đẹp hơn. Một số di tích lịch sử, văn hoá có giá trị, có thể đưa vào khai thác du lịch như: Di tích lịch sử Khe Tù; Di tích lịch sử Khe Giao, nhà kiến trúc Pháp cổ…

Văn hoá ẩm thực của Tiên Yên cũng tương đối nổi tiếng trong phạm vi địa bàn toàn tỉnh, đã thu hút được đông đảo khách du lịch tới đây thưởng thức với các món đặc sản: Gà đồi, bánh gật gù, khau nhục, bánh chưng, kẹo lạc hồng, bánh chả, miến dong…

Có thể thấy, cách mà huyện đang làm trong bảo tồn văn hoá đã phần nào quảng bá cho du lịch của địa phương, từ đó, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của huyện.

Lan Anh

Nguồn: Vietnamtourism.gov.vn