Thành cổ Lệ Giang lưu giữ văn hoá truyền thống Trung Quốc

Cuộc sống ở thành cổ Lệ Giang.

Thành cổ Lệ Giang (thuộc huyện tự trị Lệ Giang, tỉnh Vân Nam, miền tây nam Trung Quốc) được xây dựng vào cuối thời nhà Tống đầu thời nhà Nguyên (cuối thế kỷ thứ 3). Thành cổ nằm trên cao nguyên Quý Châu, có độ cao hơn 2.400 mét so với mặt biển, với diện tích rộng 3,8 km vuông, từ xưa đã là chợ và trấn quan trọng nổi tiếng gần xa. Hiện nay, thành cổ này có hơn 6.200 hộ gia đình, hơn 25 nghìn dân. Trong đó, người dân tộc Lệ Giang (Na-xi) chiếm tuyệt đại đa số dân cư ở đây. 30% người dân vẫn làm các nghề thủ công như làm đồ dùng bằng đồng bằng bạc, nghề thuộc da và lông thú, dệt, cất rượu và buôn bán.

Phố xá trong thành cổ Lệ Giang giáp núi gần sông, trải đá màu đỏ, mùa mưa không lầy lội, mùa khô không bụi bặm. Những hoa văn trên mặt đá nền đường trông tự nhiên và thanh nhã, rất hài hòa với môi trường của thành cổ này. Phố Tứ Phương ở trung tâm thành cổ là phố cổ tiêu biểu của thành cổ Lệ Giang.

Trên hệ thống sông Ngọc Hà trong nội thành Lệ Giang có 354 chiếc cầu, khiến mật độ bình quân cứ một km vuông có 93 chiếc. Hình dáng của rầm cầu rất đa dạng, những chiếc cầu nổi tiếng là cầu Tỏa Thúy, cầu Đại Thạch, cầu Nam Môn, cầu Mã Yên, cầu Nhân Thọ, đều được xây dựng vào thời nhà Minh và nhà Thanh (từ thế kỷ 14 đến 19). Trong đó, cầu Đại Thạch cách phố Tứ Phương 100 m là đặc sắc nhất.

Phủ họ Mộc.

Phủ họ Mộc trong thành Lệ Giang vốn là dinh thự họ Mộc, thủ lĩnh thế tập của Lệ Giang, dinh thự được xây dựng vào thời nhà Nguyên (1271-1368). Sau khi được xây dựng lại năm 1998, dinh thự này trở thành viện bảo tàng của thành cổ. Dinh thự họ Mộc rộng 46 mẫu, trong dinh thự có 162 gian nhà lớn nhỏ. Trong dinh thự treo 11 tấm biển do các đời vua ban tặng, phản ánh lịch sử hưng thịnh của gia tộc này.

Ngôi lầu Ngũ Phượng cao 20 mét của chùa Phúc Quốc được xây dựng vào năm thứ 29 Vạn Lịch đời nhà Minh (năm 1601). Do hình dáng bên ngoài của nó trông như năm con phượng hoàng từ xa bay đến, cho nên được gọi là “lầu Ngũ Phượng”, trên trần nhà trong lầu vẽ nhiều đồ án tinh xảo đẹp mắt. Lầu Ngũ Phượng đã tập hợp phong cách kiến trúc của các dân tộc Hán, Tạng và Lệ Giang, là báu vật quý hiếm, tiêu biểu điển hình trong kiến trúc cổ đại Trung Quốc.

Cụm kiến trúc cư dân Bạch Sa cách thành cổ Lệ Giang 8 km về phía Bắc. Nơi đây là trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của khu vực Lệ Giang thời nhà Tống đến thời nhà Nguyên (thế kỷ thứ 10 đến thế kỷ thứ 14). Cụm kiến trúc này phân bố trên trục chính của tuyến từ nam đến bắc, trung tâm là quảng trường hình thang, một dòng suối từ phía bắc chảy qua quảng trường, bốn đường phố từ quảng trường tỏa ra bốn phương, mang đậm phong cách của địa phương. Sự hình thành và phát triển của cụm kiến trúc cư dân Bạch Sa đã đặt nền tảng cho bố cục của thành cổ Lệ Giang.

Cụm kiến trúc nhà ở tại Thúc Hà cách thành cổ Lệ Giang 4 km về phía tây bắc, thị trấn nhỏ bên cạnh thành cổ. Những ngôi nhà của cụm kiến trúc này cao thấp khác nhau, bố cục của nó giống phố Tứ Phương. Dòng sông Thanh Long chảy xuyên qua giữa cụm kiến trúc này, cầu Thanh Long xây vào thời nhà Nguyên (1368 -1644) bắc qua sông. Cầu Thanh Long là cây cầu lớn nhất trong địa phận Lệ Giang.

Thành cổ Lệ Giang có lịch sử lâu đời, chất phác tự nhiên. Bố cục của thành cổ này nhấp nhô ngay ngắn, vừa mang bộ mặt của thành phố núi, lại có dáng dấp của thị trấn nhiều hồ ao. Cư dân Lệ Giang hoà nhập tinh hoa của các dân tộc Hán, Bạch, Di, Tạng, lại mang phong cách độc đáo của dân tộc Lệ Giang, là di sản quan trọng và hiếm hoi để nghiên cứu lịch sử kiến trúc và lịch sử văn hóa của Trung Quốc. Thành cổ Lệ Giang bao dung nền văn hóa truyền thống dân tộc phong phú, tập chung thể hiện sự hưng thịnh và phát triển của dân tộc Lệ Giang, là tài liệu lịch sử quan trọng để nghiên cứu sự phát triển của văn hóa.

Thành cổ Lệ Giang là một thành phố lịch sử văn hóa nổi tiếng có giá trị tổng hợp và giá trị chỉnh thể tương đối cao, thành cổ tập trung thể hiện nền văn hóa và lịch sử của bản xứ cũng như phong cách tập tục của dân tộc, thể hiện đặc trưng bản chất tiến bộ xã hội hồi bấy giờ. Không gian thành phố như lưu động, hệ thống sông ngòi tràn đầy sức sống, cụm kiến trúc có phong cách thống nhất, kiến trúc nhà ở có kích thước phù hợp, môi trường không gian gần gũi dễ chịu và nội dung nghệ thuật dân tộc mang phong cách độc đáo, đã khiến thành cổ Lệ Giang trở thành thành phố lịch sử văn hóa nổi tiếng. Thành cổ Lệ Giang là nơi cư trú tập trung truyền thống của các dân tộc thiểu số mang ý nghĩa quan trọng. Sự tồn tại của thành cổ này sẽ cung cấp tài liệu lịch sử quý giá cho việc nghiên cứu lịch sử kiến trúc thành phố của loài người cũng như lịch sử phát triển dân tộc của loài người, là di sản văn hóa quý giá của Trung Quốc.

Phong cảnh Lệ Giang sơn thuỷ hữu tình.

Thành cổ Lệ Giang vừa có vẻ đẹp thiên nhiên, lại có vẻ đẹp nhân tạo, là một khối thống nhất giữa nghệ thuật với kinh tế. Thành cổ này được đưa vào danh mục “Di sản thế giới” tháng 12/1997. Ủy ban Di sản thế giới đánh giá: thành cổ Lệ Giang đã dung hoà khéo léo giữa kinh tế và trọng điểm chiến lược với địa thế mấp mô, đã bảo tồn và tái hiện bộ mặt cổ xưa của thành cổ một cách chân thật và hoàn mỹ. Các kiến trúc của thành cổ Lệ Giang đã trải qua thử thách của vô số triều đại, trải qua nhiều cuộc bể dâu, đã dung hòa màu sắc văn hóa của các dân tộc cho nên nổi tiếng gần xa. Lệ Giang còn có hệ thống sông ngòi cổ xưa, chúng chảy ngang dọc qua thành cổ một cách khéo léo và độc đáo, đến nay những sông ngòi này vẫn phát huy vai trò của mình.

(Theo Chinabroadcast)